Śniegucki Wiktor Jerzy, pseud.: Dobrosław, Akil, nazwisko konspiracyjne Materski (1912—1982), harcmistrz, uczestnik ruchu oporu w czasie drugiej wojny światowej.
Ur. 11 V w Teklinowie koło Żyrardowa, był synem Józefa i Weroniki z Materskich.
Po ukończeniu w r. 1925 szkoły powszechnej w Żyrardowie pracował Ś. kolejno w Zakładach Żyrardowskich i tamtejszej Powszechnej Robotniczej Spółdzielni Spożywczej (1925—8), a następnie w Urzędzie Skarbowym Akcyz i Monopolów Państw. w Skierniewicach (1928—30). Wstąpił w tym czasie do harcerstwa i już w r. 1929 został pierwszym drużynowym w nowo powstałej 76. Mazowieckiej Drużynie Wilcząt, przemianowanej w r. 1931 na 76. Mazowiecką Drużynę Harcerską. Od r. 1930 uczył się w czteroklasowej Prywatnej Koedukacyjnej Szkole Handlowej Koła Polskiej Macierzy Szkolnej w Skierniewicach. Dn. 2 XII 1932 został mianowany podharcmistrzem i wszedł w skład Komendy Chorągwi Harcerzy, w której objął w r. 1933 funkcję referenta zuchowego, a w r. 1934 kierownika Wydz. Zuchów (kierował nim do r. 1937). Obok Aleksandra Kamińskiego i Stanisława Mościckiego należał do twórców ruchu zuchowego w Polsce. Po ukończeniu w r. 1934 szkoły odbył roczny kurs w Szkole Podchorążych Rezerwy Artyleryjskiej we Włodzimierzu Wołyńskim, który ukończył w stopniu podchorążego; w trakcie kursu przewodniczył sekcji harcerskiej. Powróciwszy do Żyrardowa, zatrudnił się jako księgowy w Spółdzielni Robotniczej «Zgoda» i bibliotekarz w Zrzeszeniu Urzędników Zakładów Żyrardowskich, a w r. 1936 został prezesem zarządu miejscowych Warsztatów Wytwórczych. Mianowany 28 V 1936 harcmistrzem, został t.r. zastępcą generalnego skarbnika ZHP. W Komendzie Chorągwi Mazowieckiej Harcerzy kierował też Wydz. Młodzieży (1937—8) i Wydz. Drużyn (1938), a w Naczelnictwie ZHP — Działem Skarbowym (1938—9). Specjalizując się w harcerskiej problematyce społeczno-gospodarczej, zdefiniował i rozwinął istotę gospodarki w drużynie, a wychowanie gospodarcze uważał za podstawę wychowania obywatelskiego; propagował spółdzielczości harcerską i uczniowską. W r. 1938 ukończył wyższy kurs handlowy przy Inst. Naukowym Organizacji i Kierownictwa w Warszawie. T.r. awansował na podporucznika rezerwy w korpusie oficerskim artylerii.
Ś. walczył w kampanii wrześniowej 1939 r. w szeregach 30. Poleskiego Pułku Artylerii Lekkiej w składzie 30. Poleskiej DP przydzielonej do Armii «Łódź»; trafił do niewoli niemieckiej, skąd 3 X t.r. zbiegł. Podczas okupacji niemieckiej prowadził w Warszawie działalność w Szarych Szeregach jako wizytator Głównej Kwatery Szarych Szeregów dla Chorągwi Łódzkiej. Dodatkowo organizował sieć lokali dla Kwatery Głównej oraz magazyny sprzętu wojskowego i sanitarnego. Dn. 29 VI 1940 w Łodzi (lub Strykowie) został aresztowany przez Gestapo i osadzony w więzieniu. Przewieziony 2 VIII t.r. na Pawiak, włączył się w akcję pomocy więźniom, organizując z harcerzami, m.in. Władysławem Kulińskim i Józefem Podobasem, «pocztę harcerską». Nawiązał także kontakt z uwięzionymi członkami Czerwonego Harcerstwa, m.in. ze Stanisławem Dubois. Wywieziony 21 XI w trzystuosobowym transporcie do obozu koncentracyjnego Auschwitz, został tam zarejestrowany jako więzień polityczny nr 6274. Działał w obozowym ruchu oporu i z harcmistrzami: Mościckim, Józefem Kretem, Bolesławem Lewickim, Ludwikiem Rymarzem i Tadeuszem Wąsowiczem utworzył zgrupowanie Szarych Szeregów, którym kierował. Podlegało ono Chorągwi Śląskiej pod nazwą Grupa Harcerska (Ge-Ha) — «Aleja Brzozowa», a jego zadaniami była szeroko zakrojona samopomoc, zbieranie wiadomości dla Związku Organizacji Wojskowej Witolda Pileckiego, rozprowadzanie po blokach informacji z frontu oraz przemycanie do obozu lekarstw i grypsów. W marcu 1943 został Ś. przewieziony do obozu koncentracyjnego Buchenwald. Kierował tam zgrupowaniem harcerskim oraz 27-osobową grupą Polskich Socjalistów, do której wchodziło czternastu członków PPS. Prowadził szkołę rzemieślniczą dla młodych więźniów, których też szkolił do przetrwania w obozie oraz przyszłej ewakuacji. Pomógł przy organizacji udanej ucieczki siedmiu więźniów. Następnie został przeniesiony do podobozu Holzen koło Eschershausen, skąd przewieziono go do Salzgitter-Drütte, podobozu obozu koncentracyjnego Neuengamme. Dn. 8 IV 1945 zbiegł z transportu ewakuacyjnego więźniów w Celle i po zakończeniu wojny przebywał w tamtejszym obozie dla tzw. dipisów. Został wtedy członkiem Komendy Chorągwi Harcerzy «Żurawie» w Niemczech.
Na początku lutego 1946 wrócił Ś. do Polski i 1 III t.r. zatrudnił się w Min. Zdrowia jako kierownik organizacyjny w Centralnej Składnicy Sanitarnej. T.r. podjął studia na Wydz. Prawa Uniw. Warsz., ale przerwał je w r. 1947. Na przełomie l. czterdziestych i pięćdziesiątych był dyrektorem Dep. Zaopatrzenia i Farmacji Min. Zdrowia; w dn. 3—5 III 1950 uczestniczył w obradach VIII Walnego Zjazdu Naczelnej Izby Aptekarskiej w Zakopanem. Powrócił także do działalności harcerskiej i pełnił funkcje kierownika Wydz. Skarbowo-Gospodarczego Głównej Kwatery Harcerzy oraz skarbnika ZHP (1947—8). Po przełomie politycznym w r. 1956 i odrodzeniu harcerstwa przewodniczył Komisji Programowej (1957—8) oraz Zespołowi Inspektorów Gospodarczych (1957—8) Głównej Kwatery Harcerstwa. Potem był członkiem Komisji Gospodarczej Naczelnej Rady Harcerskiej oraz Komisji Rewizyjnej ZHP (1959—64). Działał także w Międzynarodowej Federacji Byłych Więźniów Politycznych. Opublikował książki Wychowanie gospodarcze w drużynie (W. 1959) oraz Organizacja Służby Zdrowia. Podręcznik dla średnich szkół medycznych (W. 1962). W r. 1971 został mianowany harcmistrzem Polski Ludowej. Zmarł 11 IX 1982 w Nałęczowie, został pochowany w Żyrardowie na cmentarzu parafii p. wezw. Matki Bożej Pocieszenia przy ul. Kasztanowej (sektor A 2 rząd 6 grób nr 1).
W małżeństwie z Janiną Olimpią z Cichockich (1913—1975) miał Ś. troje dzieci, w tym córkę Dobrosławę Krystynę (1947—2011), zamężną Niedziałek, i Elżbietę (1938—1942).
Jarzembowski K., Kuprianowicz L., Harcmistrzynie i harcmistrzowie Związku Harcerstwa Polskiego mianowani w latach 1920—1949, Kr. 2006; Księga Pamięci. Transporty Polaków z Warszawy do KL Auschwitz 1940—1944, W.—Oświęcim 2000; — Cyra A., Ochotnik do Auschwitz. Witold Pilecki (1901—1948), Oświęcim 2000; Czarnecki W., Zonik Z., Walczący obóz, W. 1969; Jarzembowski J., Harcerze z Szarych Szeregów, W. 1997; Komuniści wobec harcerstwa 1944—1950, W. 1998; Ostankowicz C., Ziemia parująca cyklonem, Ł. 1969 s. 19—20, 22; Szare Szeregi 1939—1945, Red. J. Jarzembowski, W. 1988 I—III; Wanat L., Apel więźniów Pawiaka, W. 1976; Zonik Z., Alert trwał 5 lat, W. 1989; tenże, Anus belli. Ewakuacja i wyzwolenie hitlerowskich obozów koncentracyjnych, W. 1988; tenże, Długi egzamin, W. 1985; tenże, Najtrudniejszy front, W. 1978; tenże, Wyrwani z szeregów, W. 1988; — Rocznik Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii 1934—5, [W.] s. 11, 25; — „Farmacja Pol.” 1950 s. 115; — Arch. Uniw. Warsz.: sygn. WP 4856 (akta osobowe); Paraf. rzymskokatol. p. wezw. Matki Bożej Pocieszenia w Żyradowie: Księga ur. 1912, nr aktu 255; USC w Nałęczowie: Księga zgonów, nr aktu 54/1982.
Piotr Świątczak